Διδαχή τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ.κ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ              

Διδαχή τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ.κ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ

            Ἀπό τήν χώρα τῶν Γεργεσηνῶν περνᾶ ὁ Ἰησοῦς στήν Καπερναούμ ὅ­που οἱ κά­τοι­­κοί της τόν ὑποδέχονται μέ ἐκδηλώσεις ἀφοσιώσεως καί θαυ­μα­σμοῦ ἐν ἀντιθέσει μέ τούς Γεργεσηνούς, οἱ ὁποῖοι τόν εἶχαν διώξει ἀπό τά ὅ­ριά τους, γιατί προτίμησαν τό σκο­τάδι ἀπό τό φῶς. Ἐκεῖ μόλις βγαίνει ἀπό τό πλοιάριο τοῦ προσφέρουν γιά θεραπεία «πα­ραλυτικόν ἐπί κλίνης βε­βλη­μένον». Ὁ Ἰησοῦς τόν κοιτάζει εὐσπλαχνικά. Ἐρευνᾶ τά βάθη τῆς ψυ­χῆς του.  Διαπιστώνει τήν ψυ­χι­κή του παραλυσία. Βλέπει τόν πόνο καί τήν ἀ­πε­λπισία ζωγραφισμένη στό ὠχρό του πρόσωπο. Τόν πλησιάζει καί τοῦ λέ­γει: «Θάρ­σει τέκνον× ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου». Θεραπεύει πρῶτα τήν αἰ­τία καί ὕ­στε­ρα τήν ἀσθένεια. Καθαρίζει τήν λερωμένη ψυχή του καί στη­ρί­ζει μέ τή χάρη του τήν πα­ραλυμένη προσω­πικό­τη­τά του. Συγχόνως θέτει καί γιά μᾶς τό πρόβλημα τῶν σχέ­σεων ἀρρώστειας καί ἁμαρτίας.

            Σήμερα στά ἰνστιτοῦτα ψυχικῆς ὑγιεινῆς καί στίς θεραπευτικές κλι­νι­κές ὅπως ἐπί­σης καί σέ πολλές συζητήσεις γίνεται λόγος γιά τίς διατα­ρά­ξεις τῆς ἀνθρωπίνης προ­σωπικότητος. Μιλοῦν γιά τό ἄγχος τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου, γιά τήν πλήξη του, γιά τήν ἀκαθόριστη ἀνησυχία του, γιά τήν ἀθυμία του πού τοῦ ἀφαιρεῖ τόν ἐνθου­σια­σμό γιά τήν ἐργασία καί κάθε δη­μιουρ­γία. Σ΄ ὅλες αὐτές τίς συζητήσεις, οἱ ὁποῖες πολύ συχνά φθάνουν στίς στῆ­λες τῶν ἐφημερίδων, καταβάλλεται ἐπίμονη προσπάθεια νά κρατηθεῖ τό θέ­μα μακρυά ἀπό τό πλέγμα τῆς ἁμαρτίας.

            Τό θέμα ὅμως θέτει σήμερα ἀκέραιο ὀ Ἰησοῦς. Ὅταν εἶδε τήν κατά­στα­ση τοῦ πα­ρα­λυτικοῦ ἀπεκάλυψε ὅτι ὀφείλεται στήν παραλυμένη καί ἁμαρ­τωλή ζωή του, γι΄ αὐτό ἄλλωστε συγχώρεσε πρῶτα τίς ἁμαρτίες του, θερά­πευσε πρῶτα τήν ψυχή του καί ὕστε­ρα ἀνόρθωσε τό παραλυμένο σῶμα.

            Ἡ ἁμαρτία δέν δημιουργεῖ μόνο ἄγχος καί φόβο καί ἐσωτερικές συ­γκρού­σεις, ἀλλά ἐπηρεάζει καί τήν λειτουργία τοῦ ὀργανισμοῦ μας μέχρι τέ­τοιου σημείου, ὥστε πολλές ἀσθένειες πού φαίνονται καθαρῆς σωματικῆς προε­λεύσεως, νά ἔχουν τή ρίζα της στήν ψυχή. Ἔτσι ἀπό ψυχικές αἰτιο­λογίες τό σῶμα ἀσθενεῖ. Εἶναι αὐτό πού λέγει ἡ Ἐκκλησία μας σ΄ ἕνα ὕμνο: «Ἀπό τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν ἀσθενεῖ τό σῶμα ἀσθενεῖ μου καί ἡ ψυχή».

            Κάθε ἁμαρτία σάν παράβαση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καί παραβίαση τοῦ ἐσωτερικοῦ μας νόμου δημιουργεῖ κλυδωνισμούς καί ἀναστάτωση στή συ­νεί­δηση, ἡ ὁποία ἀπό τόν Θεό ἔχει ὁρισθεῖ σάν δικαστής γιά νά συ­γκρα­τεῖ τόν ἄνθρωπο στήν εὐ­θεία ὁδό. Ἡ διατάραξη τῆς συνειδήσεως ἐπιφέρει δια­τάραξη καί ἀνα­στά­τωση σέ ὁλό­κλη­ρη τήν προσωπικότητα καί πολύ πε­ρισ­σότερο στίς ψυχικές λει­τουργίες τοῦ ἀνθρω­πί­νου προσώπου, οἱ ὁποῖες κα­τευ­θύνουν καί τίς σωματικές. Ἔτσι κάθε δυσάρεστη ἤ εὐ­χά­ριστη συμπε­ρι­φορά τῆς συνειδήσεως, τῆς ψυχῆς δηλαδή, ἔχει τίς ἀνάλογες ἐκφρά­σεις της στό σῶμα, πού εἶναι ἀχώριστο πάντα μέ τήν ψυχή σέ ὅλες τίς ψυχο­σω­μα­τι­κές κι­νήσεις τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου. 

            Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι ζητοῦν νά ἀπαλλαγοῦν ἀπό τήν ἀφόρητη κατά­σταση μέ ἐπιστημονικά μόνο μέσα. Τούς ὑποδεικνύεται ἡ ἀλλαγή τρό­που ζωῆς. Ἄλ­λοι κατα­φεύ­γουν στά ψυχοφάρμακα καί σέ περίεργες μεθό­δους, τίς ὁποῖες εἰσάγουν τελευταῖα στή χώρα μας οἱ ἐπιτήδειοι ἐκμεταλ­λευ­τές τῶν ἀφελῶν. Μά­ταια ὅμως. Μπορεῖ γιά ἕνα μι­κρό διάστημα νά ἀπω­θη­θεῖ ἡ δυσάρεστη κατά­στα­ση καί νά φανεῖ ὅτι ξεπεράστηκε. Στήν πρα­γμα­τικότητα ὅμως καταπιέσθηκε γιά ἐκδηλωθεῖ ἀργότερα πιό ὁρμητική καί πιό ἐπικίνδυνη.

            Δέν πρέπει βέβαια νά ὑποτιμήσουμε τή σημασία μιᾶς καλῆς ψυχο­λο­γι­κῆς ἀνα­λύ­σεως ἀπό ἕνα εὐσυνείδητο ψυχολόγο. Μ΄ αὐτήν ὁ ἀσθενής βοη­θεῖται νά συνει­δητο­ποιή­σει τήν κατάστασή του καί νά ἀνασυγκροτήσει τίς δυνάμεις του γιά μιά προσπά­θεια ἀνανήψεως. Πέρα ἀπό τήν αὐτογνωσία δέν μπορεῖ τίποτε ἄλλο νά προσφέρει ἡ ἐπιστήμη. Δέν μπορεῖ νά ἀπαλλάξει τήν συνείδηση ἀπό τίς ἐνοχικές της συγκρούσεις. Τοῦτο μπορεῖ νά δώσει μόνο ἡ Ἐκκλησία. Μόνο ὁ πνευματικός στό ἐξομολογητήριο μέ τή χάρη τοῦ Ἁ­γίου Πνεύματος μπορεῖ νά σβήσει τίς ἁμαρτίες τῆς ψυχῆς καί νά ἀποκα­τα­στήσει τίς σχέσεις ἀνθρώπου καί Θεοῦ. Ἡ συμβολή τοῦ ψυχολόγου θά εἶναι ἀποτε­λε­σματική ἄν ἀπό τήν αὐτο­γνω­σία περάσει τόν ἀσθενή στή μετάνοια. Μέ τή μετάνοια σβήνονται ὅλες οἱ ἁμαρ­τίες καί εἰρηνεύει ἡ συνείδηση. Ἐξορίζεται ἡ ἐνοχή καί ἡ χαρά τῆς συγχω­ρή­σεως διοχετεύεται στήν ψυχή καί στό σῶμα. «Μακάριοι ὥν ἀφέθησαν αἱ ἀνο­μίαι καί ὥν ἐπεκαλύφθησαν αἱ ἁμαρτίαι» (Ρωμ. δ΄ 7) διακηρύττει ὁ Ἀπό­στο­λος Παῦλος.

            Δέν χωρεῖ καμμιά ἀμφιβολία, ὅτι ἡ συγχώρηση ἐπιδρᾶ στή βελτίωση τοῦ σω­μα­τι­κοῦ μας ὀργανισμοῦ.  Γι΄ αὐτό τό λόγο ὁ Χριστός ἐξουδετερώνει πρῶ­τα τό μικρόβιο τῆς ἁμαρ­τίας, γιά νά κλείσει τήν ἐξωτερική πληγή. Θε­ρα­πεύει τό βάθος καί τακτοποιεῖται ἡ ἐπιφάνεια. Μέ βάση τήν συ­μπε­ριφορά τοῦ Κυρίου στόν παραλυτικό καταλήγουμε σέ δύο συ­μπε­ρά­σμα­τα.

            1. Ὅτι ὑπάρχουν ἀρρώστειες πού δημιουργοῦνται κατ΄ εὐθεῖαν ἀπό τήν ἁμαρτία. Ἀπό αὐτές δέν θεραπευόμαστε ἄν δέν ἀλλάξουμε ζωή, ἄν δέν με­τα­νοήσουμε, ἄν δέν ἐξομολογη­θοῦ­με καί ἄν δέν πάρουμε συγχώρηση ἀπό τόν Θεό.

            2. Ὅτι ἡ ἀπελευθέρωσή μας ἀπό τίς τύψεις τῆς συνειδήσεως δηλ. ἡ γα­λή­νη τῆς ψυχῆς μας εἶναι τό πιό εὐνοϊκό κλῖμα γιά τή θεραπεία μας. Μιά ἥρε­μη συνείδηση διευ­κο­λύνει τόν γιατρό, κάνει τά φάρμακα πιό ἀπο­τε­λε­σμα­τικά.

            Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί.  Εἶναι ἀνόητο καί ἐπικίνδυνο νά χρησι­μο­ποι­εῖ γιά τή θεραπεία του ὁ ἄρρωστος μόνο τήν ἀσπιρίνη, χωρίς νά ἀναζητεῖ τά αἴτια τῆς ἀσθε­νείας του. Τό μόνο πού κατορθώνει εἶναι νά ρίχνει γιά λί­­γο τόν πυρετό καί νά ἐπι­δει­νώ­νει τήν κατάστασή του ἐπικαλύπτοντας τά γε­­νε­­σιουργά της αἴτια. Ὅσοι λοιπόν ὑπο­φέ­ρετε ἀπό ψυχικές διαταραχές καί ἀκόμα ὅσοι ἀπό τήν ἔνοχη συνείδησή σας ὑπο­φέ­ρε­τε σωματικά, μήν ἀντι­­μετωπίσετε μέ ἐπιπολαιότητα τήν κατάστασή σας καί μή ἀνα­ζη­τήσετε στά ταξείδια καί στά ψυχοφάρμακα τή θερα­πεία σας. Ἀλλά τακτοποιήσετε πρῶ­­­τα τήν ψυχή σας. Ἀπαλλάξτε την ἀπό τό βά­ρος τῆς ἁμαρτίας. Ἀνα­ζη­τή­σετε ἕνα καλό πνευματικό. Ἐξομολογηθεῖτε μέ συ­ντρι­βή. Θά θερα­πευ­θεῖτε.

           

  ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ              

Διδαχή τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ.κ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ

            Τό θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ παραλυτικοῦ, γιά τό ὁποῖο οἱ ἁπλοί ἄν­θρω­ποι «ἐθαύ­μασαν καί ἐδόξασαν τόν Θεόν τόν δόντα ἐξουσίαν τοιαύτην τοῖς ἀνθρώ­ποις», στούς Γραμματεῖς προκάλεσε πονηρούς λογισμούς. Δέν εἶχαν τίς προϋ­πο­θέ­σεις γιά νά αἰσθανθοῦν τή δύναμη τοῦ Θεοῦ καί νά πι­στεύ­σουν στήν ἐξουσία ἀφέ­σεως τῶν ἁμαρτιῶν. Τυφλωμένοι ἀπό τόν ἐγωι­σμό δέν μποροῦσαν νά κατα­νοή­­σουν καί νά ἑρμηνεύσουν τά σημεῖα, τά ὁποῖα ἐπιτελοῦσε ὁ Ἰησοῦς. Τούς ἔλει­πε ἡ ἁπλότητα, ἡ ψυχική καθα­ρό­τη­τα καί ἡ ταπείνωση, τήν ὁποία διέθετε ὁ λαός.

            Τό θέμα τῶν πονηρῶν λογισμῶν εἶναι φλέγον γιά κείνους, πού ἀγω­νί­ζο­νται πνευματικά. Εἶναι «μαρτύριον πολυβάσανον καί πολυή­με­ρον» (ἅ­γιος Θεό­δω­ρος Στουδίτης), τό ὁποῖο γιά νά ἀντιμετωπίσει ὁ πιστός χρειά­ζε­ται δύναμη καί σύνεση.

            Παραπονέθηκε κάποιος στόν ἅγιο Ἐφραίμ τό Σῦρο, γιατί νά ἔχει κακούς λογισμούς. Καί ὁ ἅγιος τοῦ ἀπήντησε: «Μήπως μπορεῖ ἔνα νησί πού βρίσκεται στό μέσον τῆς θαλάσσης νά ἐμποδίσει τά κύματα νά μή προσκρούουν σ΄ αὐτό; Ἔ­τσι κι ἐμεῖς δέν ἠμποροῦμε νά ἀποκόψουμε τούς πο­νη­ρούς λογισμούς. Ἠμπο­ροῦ­­με ὅμως νά τούς ἀποκρούομε καί νά ἀπα­γο­ρεύομε τήν εἴσοδό τους στήν καρ­διά μας». Οἱ πονηροί λογισμοί προέρ­χο­νται εἴτε ἀπό τόν πονηρό διάβολο, εἴτε ἀπό τήν καρδιά μας. Ὁ ἄνθρω­πος πού σκέπτεται πονηρά ἀπομα­κρύ­νε­ται ἀπό τόν Θεό καί παραδίνεται στόν πονηρό, τόν ὁποῖο καθιστᾶ σύμ­μαχο καί σύ­ντρο­φο τῆς ζωῆς του. Δυ­σω­δία ἀφόρητη ἀποπνέει ἡ ψυ­χή τῶν δολίων Γραμ­μα­τέων, οἱ ὁποῖοι δια­στρέ­φουν τήν φιλάνθρω­πη συμπεριφορά τοῦ Χριστοῦ καί τόν συ­κοφα­ντοῦν, ἄλλοτε ὡς ὑβρι­στή καί καταλύτη τοῦ Νόμου, ἄλλοτε ὡς πλάνο καί νεω­τε­ριστή καί ἄλλοτε ὡς φάγο καί οἰνοπότη. Οἱ δυστυχεῖς εἶχαν τόσο βυθι­σθεῖ στό βόρβορο τοῦ φθόνου καί τῆς ὑποκρίσεως, ὥστε δέν μπο­ροῦ­σαν, σοφοί ὄντες καί νομομαθεῖς, νά κατανοήσουν μυστήρια, τά ὁποῖα ὁ περι­φρονημένος καί ἀπαί­δευ­τος λαός κατανοοῦσε. Ἡ πονηρία εἶχε σκο­τί­σει τελείως τό μυαλό τους.

            Ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού ἔχουν σκέψη πονηρή. Ὁ νοῦς τους πη­γαίνει πάντοτε στό πονηρό. Καί τήν πιό ἀγαθή συμπεριφορά βλέ­πουν μέ καχύποπτο βλέμ­μα. Παρεξηγοῦν κάθε λέξη, παρανοοῦν κάθε κίνηση, ἀρέσκονται νά βωμο­λο­χοῦν, συμπε­ρι­φέ­ρονται μέ κακοήθεια, ὁμιλοῦν πάντα μέ ὑπονοούμενα, εἶναι μυθοπλάστες καί βλέπουν σέ κάθε τι τήν πρό­κληση. Ἄλλοι πάλι ἔχουν τήν τάση τῆς καταστροφῆς, τῆς ἐκδικήσεως καί τῆς κακότητος. Ὅλοι αὐτοί εἶναι ὄντως δυ­στυ­­χι­σμέ­νοι, γιατί ζοῦν σ΄ ἕνα κόσμο διαστροφῆς καί πλάνης. Ὁδη­γοῦ­νται ἀπό τό διάβολο καί τό τέ­λος τους εἶναι ἀξιοθρήνητο. Κέντρο ἀπό τό ὁποῖο ἐκπο­ρεύο­νται οἱ διε­στραμ­μένοι λογισμοί εἶναι ἡ καρ­διά τους. «Ὁ πονηρός ἄνθρωπος ἐκ τοῦ πονηροῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει πονηρά» (Ματθ. ιβ΄ 36). Ὅταν στήν καρ­διά βα­σι­­λεύει ὁ Θεός, τότε οἱ λογισμοί εἶναι καθαροί. Ὅταν στήν καρδιά κυριαρ­­χεῖ ἡ ἁμαρτία, τότε κάθε σκέψη εἶναι διαβολική, πονηρή καί διε­στραμ­μένη. Ἐρώ­τη­σαν κάποτε τόν Ἀββά Σιλουανό: «Τί ἔκαμες πάτερ στή ζωή σου καί ἀπέκτησες τόση φρόνηση; καί ἀποκρίθηκε. Ποτέ δέν ἄφησα στήν καρδιά μου λογισμό πού παρόργιζε τόν Θεό».

            Γιά νά καθαρίσει κανείς τήν καρδιά καί τό νοῦ ἀπό τούς πονη­ρούς λογι­σμούς, χρειάζεται ἰδιαίτερη ἐπιδεξιότητα. Γιά νά θεραπευ­θεῖ τό τραῦ­μα τῆς ἁμαρτίας πού ἐκεῖνοι προκαλοῦν καί νά ἐπέλθει πλήρης ἀποξή­ραν­ση τῆς πηγῆς τῶν παθῶν, ἀπαιτεῖται ὑπομονή καί διάκριση. Πρῶτα πρέπει νά προσέξει ὁ πιστός στόν ἀγώνα κατά τῶν πο­νη­ρῶν λογισμῶν του, νά μή ταρά­ζεται καί ἀγω­νιᾶ, ἀλλά νά ἐπικα­λεῖ­ται τόν Χριστό μέ πίστη. «Ἐάν εἰσέλ­­θει ὁ λογισμός μή ταρα­χθεῖς, ἀλλά κατανόησε τί θέλει νά σοῦ κάμει καί κάμε τό ἀντίθετο ἐσύ μέ ἀταραξία, ἐπικαλούμενος τόν Κύριο. Κακό εἶναι ὄχι τό νά εἰσέλθει ὁ ληστής στό σπίτι σου, ἀλλά νά σοῦ πάρει ὅ,τι ἔχεις σ΄ αὐτό. Ἐάν φύγει καταφρονημένος, αὐτό εἶναι δόξα τοῦ οἰκοδε­σπό­του», γράφει ὁ ἄγιος Βαρσανούφιος. Ἐπίσης ἤρεμα νά ἐκδιώκει τούς πονη­ρούς λογισμούς καί στή θέση τους νά βάζει ἀγαθούς, ἱερούς καί ὠφέ­λι­μους. Ὅλα αὐτά θά ὀδηγήσουν στήν καλή ἔκβαση, ἐάν στη­ρί­ζο­νται στή δύ­να­μη τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός ἁγιάζει τό νοῦ καί τήν καρ­διά καί μέ μαστίγιο τῆς Χάριτός του ἐκδιώκει τή λεγεώνα τῶν ἀκαθάρτων σκέψεων.

            Τά λόγια αὐτά περί πνευματικοῦ ἀγῶνος κατά τῶν λογισμῶν, γιά τούς περισσοτέρους ἀνθρώπους τοῦ αἰῶνος μας προκαλοῦν γέλω­τα καί εἰρωνεία. Μέ τό ἔντυπο καί τήν ὀθόνη ἔχει γεμίσει ἡ φαντασία μας μέ κάθε εἴδους αἰσχρό­τη­τα. Πονηρά ἐρεθίσματα μᾶς δημιουρ­γοῦν πονηρούς λογισμούς. Λαμβανομένου ὑπόψη, ὅτι «ἡ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου ἔγκειται ἐπί τά πονηρά ἐκ νεότητος αὐτοῦ», ἀξιολογεῖται ὡς τραγική ἡ θέση τοῦ πι­στοῦ μέσα στήν κοινωνία. Ἔχει νά ἀντι­πα­λαί­σει μέ ἰσχυρούς ἐχθρούς. Πρέ­πει νά ζεῖ μέσα στόν κόσμο τῶν προκλήσεων «ὡς ξένος καί παρε­πί­δη­μος». Νά κινεῖται μέσα στήν κοινωνία ὡς οὐρανοπο­λί­της. Νά διέρχεται ἀ­νά­μεσα ἀπό παγίδες χω­ρίς νά συλλαμβάνεται. Νά περνᾶ μέσα ἀπό φλόγες χωρίς νά κατα­καίε­ται. Νά πορεύεται σταθερά στό δρόμο τῆς τε­λειώσεως μέ συνο­δη­γό τό Χριστό.

Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί. Στή θέση τῶν πονηρῶν λογισμῶν ἄς βάζου­με πάντα λο­γισμούς ἱερούς. Ἔτσι μόνο θά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τό μαρ­τύ­ριό τους καί τή σκέψη μας θά καθαρίσουμε ἀπό τά ἀγκάθια τους. Ὁ ἀγώνας θά εἶναι στήν ἀρχή σκληρός. Χρειά­ζε­ται ὅμως ὑπο­μο­νή κι ἐλπίδα.